جاري شدن آب در زاينده رود!
خبر مسرت بخشي براي اصفهاني ها بود. اما آيا ما آزربايجاني ها هم چنين خبر مسرت بخشي در رابطه با درياچه اورميه خواهيم شنيد!؟
آنطور كه شواهد نشان مي دهند؛ خير!
در ادامه نگاهي به طرح هاي انتقال آب به زاينده رود در دوران پهلوي و جمهوري اسلامي اشاره خواهد شد. تا مشخص شود اين رود چقدر براي كوير نشينان و حاكميت ها اهميت دارد، اهميتي كه بيشتر از درياچه اورميه براي آزربايجان است!
////////////////////////
طرح هاي انتقال آب به زاينده رود:
الف)طرح هاي در حال بهره برداري
۱. تونل اول كوهرنگ : در اواخر سالهاي جنگ جهاني دوم بار ديگر مطالعات پروژه انتقال آب كوهرنگ توسط كارشناسان آلماني انجام گرفت. حفر تونل اول كوهرنگ از سال ۱۳۲۷ آغاز و تا سال ۱۳۳۳به طول انجاميد . نخستين پروزه انتقال آب از سرچشمه هاي كارون شامل سدي انحرافي به ارتفاع ۱۰و طول ۷۰متر و احداث ۲۸۰۰ متر تونل است كه آب رودخانه كوهرنگ را به ميزان ۲۳متر مكعب در ثانيه وسالانه ۲۲۵ ميليون مترمكعب به زاينده رود منتقل مي كند.
۲. تونل دوم كوهرنگ: اجراي دومين طرح انتقال آب از سرچشمه كارون از سال ۱۳۵۲ آغاز شد. كار تونل دوم كوهرنگ در زمان انقلاب اسلامي مدت كوتاهي متوقف ماند. سر انجام در سال ۱۳۶۴ اجراي آن به پايان رسيد. اين طرح نيز شامل سد انحرافي به ارتفاع ۲۰و طول ۷۷متر است كه آب چشمه هاي «كلنچي» و «ماربران» را در بالا دست كارون به ميزان ۲۳ متر در ثانيه از طريق تونلي به طول۲۸۰۰متربه رودخانه زاينده رود ميسر كرد.
ب) طرح هاي در حال اجرا
طرح انتقال آب از تونل سوم كوهرنگ
پروژه «سد و تونل سوم كوهرنگ» در ۱۸۰كيلومتري شهركرد مركز استان چهارمحال و بختياري درحال اجراست. اجراي اين پروژه از سال ۱۳۷۰ آغاز شده است . براي بازديد از اين پروژه ما به جاي انتخاب مسيرهاي اصلي ايذه – شهركرد، از مسير كوهستاني مسجدسليمان- انديكا- تاراز- بازفت وارد استان چهارمحال و بختياري شده و پس از گذر از گردنه «چري» به منطقه ييلاقي «بيرگان» رسيديم. كارگاه هاي اين پروژه در نزديكي روستاي «چم آباد» قرار دارد .
پروژه تونل سوم كوهرنگ سخت ترين عمليات حفاري كشور را شامل مي شود
كه حفر تونلي به طول (۵/۲۳) كيلومتردر سخت ترين شرايط اقليمي و در زير كوه «زراب» را در دست اجرا دارد.
(نزديكي محل احداث اين پروژه به زردكوه و برفگير بودن منطقه كار حفر تونل را در زمستان متوقف مي نمايد و عملن ۶ماه از سال با توقف طرح مواجه مي شود) پيمانكار حفر اين تونل شركت «تابليه» مي باشد. هرچند سد تنظيمي «تونل سوم كوهرنگ» هنوز وارد مرحله اجرايي نشده،
اما
تونل سوم كوهرنگ تاكنون ۹۸ درصد پيشرفت فيزيكي خود را به سر برده است .
«سازمان آب منطقه اي اصفهان» مجري اين پروژه در نظر دارد تا با احداث و بهره برداري از اين طرح به تامين آب كشاورزي و صنعتي اصفهان بپردازد.
آقاي فرهادي ساكن روستاي «بيدامين» انتقال آب از اين تونل را براي توسعه كشاورزي به اصفهان اجحاف در حق مردم چهارمحال و بختياري مي داند و مي گويد ما صدها سال است بر روي اين زمينها كشاورزي مي كنيم و پيش از خبر احداث تونل زندگي آرامي داشتيم.
چرا بايد مزارع و خانه هاي ما ويران شود تا در جاهايي كه پيش از اين بيابان برهوت بوده كشاورزي شروع شود؟.
تونل سوم كوهرنگ توان انتقال ۴۵ متر مكعب در ثانيه آب از سر شاخه كارون به اصفهان را دارد.
اگرچه مسئولين سازمان آب استان اصفهان از برداشت ۱۵ متر مكعبي توسط اين تونل خبر مي دهند. اما به نظر مي رسد اين اظهار نظر براي كاهش نگراني و اعتراض مردم خوزستان و شهرهاي پايين دست به ساخت اين تونل باشد. وگرنه هيچ دليلي براي صرف ميلياردها تومان بودجه اضافي براي احداث تونلي كه ظرفيت انتقال ۴۵ متر مكعب در ثانيه را دارد ، وجود نداشت . از طرف ديگر هيچ تضميني براي اين كه بهره برداران جديد به برداشت ۱۵متر مكعبي آب اكتفا كند وجود ندارد.
براي آنكه خوانندگان عزيز بتوانند تصور صحيحي از ميزان دبي ۴۵متر مكعبي آب داشته باشند ذكر اين نكته ضروري است كه ميانگين ميزان دبي رودخانه دز ۵۵ تا۶۰ متر مكعب در ثانيه است . به زبان ساده تر تونل سوم كوهرنگ به اندازه سه چهارم فعلي رودخانه «دز» از حجم آب كارون خواهد كاست.
اطلاع از عملكرد سازمان آب منطقه اي اصفهان ما را به فهم بهتر مسايل بالادستي كارون و احتمالن ريشه برخي مشكلات پيش رو خواهد رساند. به همين منظور سفري به اصفهان داشتيم تا از ماهيت اين سازمان آگاهي بيشتري به دست آوريم .
ساختمان شيك وزيباي «سازمان آب منطقه اي اصفهان» در ساحل زاينده رود و با فاصله اي كم از پل «خواجو» قرار دارد. همانگونه كه از نام اين سازمان پيداست، گستره اي فراتر از جغرافياي استان اصفهان را در بر مي گيرد. مسايل مربوط به حوزه آب چهارمحال و بختياري نيز در حوزه اختيار اين سازمان قرار دارد. مسئولين محترم استان اصفهان با استفاده از چنين فرصتي و با در اختيار گرفتن سرچشمه هاي پر آب ترين رود كشور طي ۵۰سال گذشته به طور مستمر در حال اجراي پروژه هاي انتقال آب كارون به اصفهان بوده اند. در واقع بخش مهمي از اين سازمان به كار تعريف پروژه هاي جديد انتقال آب مبادرت مي نمايند و برادران هموطن اصفهاني از آنجا كه سرچشمه هاي كارون در حوزه مديريتي اين سازمان قرار دارد كارون را يك رود داخلي متعلق به خود مي دانند.
شايد ذكر مثالي ساده به ميزان اجحاف در پروژه هاي انتقال آب از سرچشمه كارون ما را ياري كند :
نزديك به ده سال است كه از كشت برنج در خوزستان به دليل مصرف بالاي آب ممانعت به عمل مي آيد و ديگر ازمزارع مرغوب برنجكاري در اطراف كارون خبري نيست.
اما اگر سفري به اصفهان داشته باشيد و از طريق مسير لنجان به شهركرد
بخشي از ساحل زاينده رود را ببينيد با صدها هكتار اراضي برنجكاري در منطقه لنجان و «زرين شهر» مواجه خواهيد شد.!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
هر كشاورز خوزستاني هنگام عبور از اين جاده خواهد پرسيد مگر اين همان زاينده رود كم آب نيست كه با استفاده از ميلياردها تومان بودجه بيت المال قرار است از سرچشمه كارون سيراب شود؟ پس چگونه است كه كشاورزان آن مي توانند محصول پر مصرف برنج را هم كشت كنند اما ما در ساحل كارون كه به زاينده رود آب قرض مي دهد با مشكل كم آبي مواجه ايم؟
طرح انتقال آب «بهشت آباد» يكي ديگر از پروژه هاي بلند پروازانه اي است كه مسئولين استان اصفهان در پي اجراي آن هستند.
اين پروژه شامل حفر تونلي به طول ۳۰۰ كيلومتر در دل كوه هاي سخت منطقه و ده ها كيلومتر كانال كشي براي انتقال آب از سرچشمه هاي كارون به سمت استان هاي اصفهان ، كرمان و يزد است.
در استان كوچك چهارمحال و بختياري خبرها خيلي زود منتشر مي شود.خبر اجراي «طرح بهشت آباد» با واكنش هاي بسيار تند كشاورزان و مطبوعات چهارمحال و بختياري مواجه شد . روستاييان و كشاورزان مسير تونل بهشت آباد كه در زمان حفر تونل سوم كوهرنگ شاهد خشكيده شدن ده ها چشمه كوچك و بزرگ روستاهاي منطقه بيرگان و خسارات مردم آنجا شده بودند. در هراس از تكرار مجدد چنين اتفاقي در مورد منابع آبي خود با حفر تونل بهشت آباد مخالفت نمودند. اين اعتراضها با مخالفت نمايندگان استان در مجلس هم زمان شد .مطبوعات محلي و نماينده ولي فقيه استان نيز به جمع مخالفين پيوستند.
مطبوعات و ۴ نماينده استان ازهمه امكانات خود براي توقف بهشت آباد استفاده كردند . سراسر تابستان سال۱۳۸۸ جنگ لفظي مطبوعاتي هاي اصفهان و چهارمحال و بختياري در خصوص پروژه هاي انتقال آب ادامه داشت .
تابستان۸۸ اصفهاني ها با استفاده از يك اتفاق جالب اوضاع را تاحدودي به نفع خود رقم زدند.
مته حفاري تونل قطار شهري اصفهان در زمان حفر تونل منحرف شد و پايه بناي تاريخي۳۳پل را مورد اصابت قرار داد.
كارشناسان توصيه مي كنند براي مرمت آسيب ديدگي ها خروجي هاي آب سد زاينده رود كاملن بسته شود.
براي چند روز اين خروجي ها به طور موقت بسته شد و بستر زاينده رود مي خشكد.
اما خبر انحراف مته حفاري مخفي نگه داشته شد. اين موضوع فرصتي دست مي دهد تا مسئولين استان اصفهان تبليغات وسيعي را
در مورد خشك شدن زاينده رود و كم آبي اين استان شروع كنند.
صدا وسيماي مركز اصفهان هم به صحنه آمد و اقدام به تهيه فيلم مستندي از خشكي زاينده رود كرد كه در شبكه سراسري پخش شد . مطبوعات سراسري كشورهم به انتشار عكسها و تهيه گزارش از كم آبي اصفهان نمودند . تبليغات مذكور كارگر افتاد و تا نهم شهريور ماه كه قضيه انحراف مته تونل قطارشهري اصفهان و دليل اصلي خشك شدن موقتي زاينده رود مشخص شد سخنراني ها و سمينارهاي پر سرو صدايي در خصوص تسريع روند طرح هاي انتقال آب به اصفهان و لزوم اجراي طرح بهشت آباد برگزار شد.
اصفهاني ها براي انتقال آب تنها به تبليغات بسنده نكرده بودند بلكه با برگزاري سمينارهاي پر سر وصدا سعي در ايجاد پشتوانه علمي و توجيهات فني براي عظم خود در انتقال آب نمودند.
http://www.ebtekarnews.com/Ebtekar/News.aspx?NID=49786
http://manab.mihanblog.com/post/50
http://www.ibnanews.com/vdci.qawct1ay3bc2t.html
بؤلوم :
یازار : محمد امين